Omuz Ağrısı ile Baş Etmenin Bilimsel Yolu: FITT Prensibine Göre Egzersiz Terapisi

Omuz ağrısı, günlük yaşamı sekteye uğratan en yaygın kas-iskelet sistemi problemlerinden biridir. Özellikle rotator manşet kaynaklı omuz ağrısı (RCRSP), kolu kaldırma, giyinme ya da uyurken pozisyon değiştirme gibi basit hareketleri bile zorlaştırabilir. Peki bu kronik sorunun çözümü nedir?

2024 yılında yayımlanan kapsamlı bir bilimsel çalışma, egzersiz terapisinin omuz ağrısındaki yerini ve etkisini FITT prensibi çerçevesinde değerlendirdi. Gelin bu bulgulara birlikte göz atalım.

FITT Prensibi Nedir?

FITT, egzersiz reçetelendirmede kullanılan dört temel unsuru temsil eder:

• F (Frequency) – Egzersiz sıklığı

• I (Intensity) – Egzersizin şiddeti

• T (Time) – Egzersiz süresi

• T (Type) – Egzersiz türü

Bu prensip, egzersizlerin sistematik şekilde yapılandırılması ve bireye özel hale getirilmesi için bir rehber sunar.

Çalışma Ne Yaptı?

Bu sistematik derleme ve meta-analizde araştırmacılar:

• Rotator manşet ilişkili omuz ağrısına yönelik 60’tan fazla klinik çalışmayı inceledi.

• Bu çalışmalarda yer alan egzersiz programlarını FITT prensibine göre analiz etti.

• Egzersiz terapilerinin ağrı düzeyi, fonksiyonellik ve yaşam kalitesi üzerindeki etkilerini değerlendirdi.

Öne Çıkan Bulgular

Araştırmanın dikkat çeken sonuçları şöyle özetlenebilir:

1. Egzersiz faydalı, ancak nasıl yapıldığı önemli.
   Tüm egzersiz türleri, ağrı ve disabilitede anlamlı bir azalma sağladı. Ancak egzersizlerin yeterli sıklıkta, doğru yoğunlukta ve kişiye özel biçimde uygulanması gerektiği vurgulandı.

2. Motor kontrol egzersizleri öne çıkıyor.
   Kısa, orta ve uzun vadede motor kontrol temelli egzersizler (örneğin proprioseptif çalışmalar), geleneksel kuvvet egzersizlerine göre daha başarılı sonuçlar verdi.

3. Her egzersiz her bireye uygun değil.
   Skapula odaklı ya da eksantrik egzersizlerin etkisi çalışmalara göre değişkenlik gösterdi. Bu da bireyselleştirilmiş programlama gerekliliğini öne çıkardı.

Klinik ve Pratik Öneriler

Bu araştırmadan yola çıkarak hem klinisyenlere hem de bireylere yönelik bazı çıkarımlar yapılabilir:

• Omuz ağrısı olan bireylerde, “herkese aynı program” yaklaşımı yerine kişiselleştirilmiş egzersiz reçetelerioluşturulmalı.

• Programlar hazırlanırken FITT prensibi temel alınmalı.

• Egzersiz yoğunluğu çok düşükse etkisiz, çok yüksekse ağrıyı artırıcı olabilir — dozlama kritik önemdedir.

• Egzersiz sadece bir “kuvvet antrenmanı” değil; postüral kontrol, hareket kalitesi ve motor kontrolü de kapsamalı.

Sonuç

Bu güncel meta-analiz bize bir gerçeği tekrar hatırlatıyor:
Egzersiz, omuz ağrısı tedavisinde etkili bir araçtır ama ancak doğru şekilde uygulandığında işe yarar.

Rotator manşet ağrısı olan bireyler için en iyi sonuçları, iyi yapılandırılmış, bireye özel ve FITT prensibine göre planlanmış egzersiz programları sağlar. Eğer siz de omuz ağrısından muzdaripseniz, bir fizyoterapistten yardım alarak bilimsel temelli bir yol haritası oluşturabilirsiniz.

Kaynak: Lafrance, S., Charron, M., Dubé, M. O., Desmeules, F., Roy, J. S., Juul-Kristensen, B., ... & McCreesh, K. (2024). The Efficacy of Exercise Therapy for Rotator Cuff–Related Shoulder Pain According to the FITT Principle: A Systematic Review With Meta-analyses. journal of orthopaedic & sports physical therapy, 54(8), 499-512.